Sinds oktober 2020 lopen er diverse Woo-verzoeken ter verkrijging van PCR-Ct waarden, die echter steevast worden afgewezen door een minister die in rechtszaken en in het parlement volhoudt niet over dergelijke gegevens te beschikken. De Raad van State herriep een eerdere beslissing van de bestuursrechter om die waarden te publiceren, maar het laatste kiemsurveillance-Wooverzoek lijkt nu een bres geslagen te hebben waarvan de volle omvang en betekenis de komende maanden duidelijk moeten worden. In augustus werd dat verzoek gehonoreerd en wat bleek?
Het RIVM verzamelde in de periode 2021-2022 stelselmatig en in grote aantallen de Ct waarden van PCR uitslagen, maar VWS hield iedereen voor, inclusief de politiek [5], de bestuursrechter en de Raad van State [4], dat het Ministerie deze Ct waarden niet onder zich had en dat ze medisch niet relevant waren. Het gaat volgens een eerste inventarisatie om duizenden, tot wel 115.000 van deze waarden per week, en meer dan 1,2 miljoen in totaal. En dat is nog maar een fractie van het totaal aantal Ct waarden: Het totaal aantal positieve uitslagen in bovengenoemde periode bedraagt 7.798.674. De nu beschikbaar gekomen Ct waarden betreffen dus ca. 16% van de positieve testuitslagen. In een verder onderzoek zal gekeken worden of deze ~ 16% representatief zijn of dat de samples aan bepaalde voorwaarden moesten voldoen.
In de bijgaande grafiek is een groot deel van de Ct waarden verwerkt die via OCR zijn herkend in een verzameling PDF's van enkele gigabytes die het VWS uiteindelijk ter beschikking stelde, in afwachting van een publicatie van de data in een verwerkbaar dataformaat. Een nauwkeurigere weergave volgt dus nog, maar in deze grafiek is al goed te zien dat VWS en RIVM structureel en in grote aantallen deze Ct waarden verzamelden.
Het verzamelen van Ct waarden was onderdeel van de zogeheten kiemsurveillance waarin uit onderzochte monsters nieuwe varianten werden opgespoord, zo bleek gedurende het WOO traject uit een intern stuk van het RIVM. Tot die tijd deed het RIVM alsof er van het verzamelen van Ct waarden geen sprake was. Een vertegenwoordiger van het RIVM ontkende tijdens een rechtszitting het verzamelen van Ct waarden zelfs stellig ("geen ruimte, niet relevant, dataminimalisatie, etc.") totdat hij op de zitting met het interne stuk werd geconfronteerd en zijn woorden ten overstaan van de rechter moest terugnemen [4].
Waarom zijn die Ct waarden belangrijk? Omdat ze sterk correleren met besmettelijkheid en dus meer inzicht kunnen geven in hoe een pandemie zich ontwikkelt [1]. Daarnaast kunnen ze bijdragen tot geïnformeerde beleidsonderbouwing en het helpen bij de toetsing van maatregelen op effectiviteit [2]. In ziekenhuizen worden Ct waarden gebruikt om te kijken wanneer een patiënt uit isolatie kan. En wat bleek vorig jaar? Met een Ct waarde waar je in het ziekenhuis mee uit isolatie werd gehaald, mocht je in de open samenleving gewoon nog dagenlang in quarantaine. En dat leidde ook in de zorg tot hachelijke situaties. In Duitsland deed zelfs de broer van de bondskanselier, een ziekenhuisdirecteur, zijn beklag [3].
Het is verbijsterend dat er systematisch is gelogen in geschrifte en mondeling in de rechtszaal. Dit feit mag niet zonder gevolgen blijven. Bedenk dat de bestuursrechter eerder al had besloten dat de gegevens vrijgegeven zouden moeten worden. Verzet tot in de Raad van State heeft dit verhinderd en het verweer blijkt op een leugen te hebben berust. De uitspraak van de Raad van State zou dan ook herzien moeten worden. Gezien het artikel 8.119 van de Algemene wet bestuursrecht moet dat ook mogelijk zijn. De Biomedische Rekenkamer zal deze route gaan bewandelen samen met de oorspronkelijke indiener van het (toen nog) Wob-verzoek, ir. Fritsander Lahr en de nodige juridische ondersteuning.
Naast deze principiële zaak is het belangrijk dat voor de nabije toekomst:
Ook hiervoor zal de stichting passende stappen ondernemen via politiek (kamervragen) en mogelijk een voorlopige voorziening in een lopende beroepsprocedure.
[1] https://frontiersin.org/articles/10.3389/fmed.2021.743988/full…
[4] Opname van de zitting in het Hoger Beroep bij de Raad van State, 25-1-2023
[5] Fragment van debat Pandemiewet in mei 2023 waarin senator Johan Dessing de minister bevraagt over Ct-waarden.